Triệu Đà và nước Nam Việt trong dòng chảy lịch sử Việt Nam
Bài viết này được mặc thảo theo đề nghị của Giáo sư trợ giảng Hàn Hiếu Vinh tức Xiaorong Han (Khoa Lịch sử và Nhân loại học, ĐH Butler - Hoa Kỳ). Hy vọng đây sẽ là đóng góp nhỏ vào nỗ lực mà ông Hàn đang ôm ấp cùng một số đồng nghiệp tại Trung Hoa lục địa: Hóa giải những mâu thuẫn lịch sử quốc gia giữa Việt Nam và Trung Hoa trên cùng một chủ đề nước Nam Việt thời Tây Hán.
Những năm Thìn trong lịch sử Việt Nam
Nghĩa quân Bà Triệu tiến công giết chết thứ sử Giao Châu nhà Đông Ngô. Ngày 30-3-Bính Thìn (6-476) Phạm Tu, tướng của Lý Bôn đánh thẳng vào lỵ sở của thứ sử tàn ác Tiêu Tư (Nhà Lương) tại Long Biên và đưa quân lên biên giới chận đánh tàn quân Lương chạy về. Lý Thường Kiệt lập chiến tuyến ở sông Như Nguyệt đánh thắng quân giặc Tống. Bài thơ “Nam quốc sơn hà” xuất hiện từ đó...
Xã hội Việt Nam và lịch sử thế giới quan hệ lẫn nhau. Song, ít sự liên kết đã được vạch ra. Có lẽ biểu hiệu hay được trưng dẫn về lũy tre của Việt Nam giúp vào việc soi sáng lý do tại sao. Khuôn mẫu về người nông dân vô danh – cần cù làm việc hàng ngày sau con trâu trên thửa ruộng lúa nước, và khi đêm đến, rút về sau lũy tre bảo vệ gia đình và làng mạc khỏi sự thay đổi – được lập đi lập lại trong văn chương bác học và bình dân; thị kiến này tượng trưng cho Việt Nam ngày nay và cho quá khứ của Việt Nam, bất kể là xác thực hay tưởng tượng. Điều được giả định, thị trường không có ý nghĩa gì trong thế giới nông dân này, bởi nó tọa lạc bên ngoài lũy tre – mặc dù người ta có thể nói một cách quả quyết như thế về các cánh đồng lúa.
Người Hoa trong lịch sử Việt Nam
Trong cuộc Hội thảo Việt Nam học lần thứ nhất được tổ chức tại Hà Nội vào mùa thu năm 1998, tôi đã có dịp đưa ra thảo luận vấn đề: Diễn biến địa lý và lịch sử trong quá trình tiếp xúc và giao lưu văn hoá Việt – Hoa.
