Văn Thánh Quảng Trị

VÕ NGUYÊN PHONG
27/11/2023

Văn Thánh là tên gọi ngắn gọn của Văn Thánh Miếu, còn gọi là Văn Miếu. Văn Thánh dùng để thờ phụng Đức Khổng Tử, người được tôn vinh là Vạn thế sư biểu - Bậc thầy của muôn đời. Đây cũng là nơi tôn vinh, gặp mặt những bậc khoa cử địa phương qua các nghi lễ hàng năm là Tế xuân và Tế thu do chính quyền cử hành. Trải qua một thời gian dài sử dụng và phế bỏ, đến nay không còn nhiều Văn Thánh thời nhà Nguyễn còn tồn tại, thậm chí một số Văn Thánh mất hoàn toàn dấu tích và hoặc không có thông tin. Và trong xu thế đó, đến nay hầu như chưa có một thông tin nào về tòa Văn Thánh Quảng Trị trong lịch sử tại vùng đất Quảng Trị ngày nay.

Theo sách Đại Nam nhất thống chí thì Văn Thánh Quảng Trị nằm ở làng An Đôn: “Văn Miếu: Ở xã An Đôn, phủ Triệu Phong. Hồi đầu dựng nước, đặt ở xã Phước Mỹ phủ Triệu Phong. Năm Gia Long thứ 13 (1814), dời đến xã Thạch Hãn huyện Hải Lăng. Năm Minh Mạng thứ 21 (1840), dời đến chỗ hiện nay”. Theo đây vào thời chúa Nguyễn thì Văn Thánh Quảng Trị nằm ở xã Phước Mỹ ở bờ Bắc sông Thạch Hãn, nay thuộc thôn Phước Mỹ, xã Triệu Giang, huyện Triệu Phong. Về sau vào năm 1814 chuyển dựng ở làng Thạch Hãn, nay thuộc nội ô thị xã Quảng Trị, kề bên thành cổ Quảng Trị và bờ Nam sông Thạch Hãn. Đến năm 1840 thì xây dựng Văn Thánh ở làng An Đôn, vị trí phía tây nam thành cổ Quảng Trị và ở bờ Bắc sông Thạch Hãn. Việc di dời Văn Thánh Quảng Trị về làng An Đôn rất có thể vì lý do sét đánh Văn Thánh, bởi theo chính sử trong Đại Nam thực lục, vào năm 1840: “[Tháng 9 Canh Tý] Sét đánh Văn Miếu tỉnh Quảng Trị (ở cột cái đằng trước, chỗ vị thờ thứ 2, gian thứ nhất phía hữu miếu. Cột ấy bị xé toạc từ đầu trở xuống, dài hơn 3 thước. Tháng 3, năm Minh Mệnh thứ 14 (1833), cái cột nơi ấy cũng bị sét đánh, tỉnh thần tự thay đổi giấu, không làm tập tâu lên). Việc đến tai vua, vua sai tỉnh thần sửa chữa lại, và làm lễ cáo tạ ”. Chính sử cho là tòa Văn Thánh được sửa chữa lại, tuy nhiên Đại Nam Nhất thống chí cho là chuyển về làng An Đôn, có lẽ thông tin này là chính xác hơn bởi trước đó vào năm 1833 Văn Thánh này cũng bị sét đánh đúng vị trí đó, vì vậy chuyển dời Văn Thánh là hợp lý.

Xem trọn bộ tại đây

VÕ NGUYÊN PHONG

Các tin khác

Lịch sử Việt Nam

Văn Thánh Quảng Trị