Núi cậu Dầu Tiếng: Một địa danh lịch sử và danh lam thắng cảnh tỉnh Bình Dương

THÂN THỊ NGUYỆT
25/07/2012

Núi cậu Dầu Tiếng thuộc ấp Tha La, xã Định Thành, huyện Dầu Tiếng, tỉnh Bình Dương, cách thị trấn Dầu tiếng 7km về hướng Tây Bắc. Hiện cô tổng diện tích hơn 1.600 ha, nằm trong dự án rừng phòng hộ do Chi cục Kiểm lâm tỉnh và Hạt Kiểm lâm huyện quản lý.

Theo truyền tụng của người xưa, thì dãy núi điện Bà Tây Ninh được nối liền với Núi Cậu, so với ngọn Núi Bà thì ngọn Núi Cậu thấp và nhỏ hơn nên dân làng gọi khiêm tốn là “Núi Cậu”. Từ đó, tên Núi Cậu được lưu truyền cho đến ngày nay. Do có tên gọi “Cậu Bảy”nên dân làng nơi đây luôn kiêng cử, tôn kính, thường khấn vái “Cậu” mỗi khất có hữu sự. “Hữu cầu tắc ứng” lời khẩn cầu của bà con thường được toại nguyện. Do niềm tin của nhân dân trong vùng về “Cậu Bảy”, nên khi xây dựng chùa Thái Sơn tọa lạc trên núi, Hòa thượng Đạt Phẩm cho xây dựng nhiều điện - miếu để thờ Cậu Bảy nhằm tỏ lòng tôn kính bậc tiền nhân hiển linh Bên trong ngôi miếu thờ “Cậu Bảy” với câu liễn:

''Thượng đế phong cho thế gian tường

Tám Dương Cậu Bảy công tu học”

Năm 1954, cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp kết thúc, chính quyền NgôĐình Diệm được thiết lập ở miền Nam Việt Nam. Do Sắc lệnh 143/NV ngày 22-10-1956, địa danh Thủ Dầu Một được đổi thành tỉnh Bình Dương, miền cao quận Trị Tâm cũng được xác định địa giới. Từ đó, Núi Cậu lại có tên là Núi Lấp Vò, núi này có địa thế cao nhất tỉnh Bình Dương. Tuy nhiên, tên LấpVò không được thông dụng vì địa danh Núi Cậu đã ăn sâu vào truyền thuyết của dân gian cho đến ngày nay.

Quần thể Núi Cậu gồm 21 (7 ngọn lớn và 14 ngọn nhỏ) ngọn núi có dạng hình chữ Ư, trong đó có 4 ngọn nổi tiếng hơn cả. Ngọn núi cao nhất là Núi Cửa ông cao 295m, Núi Ông cao 285m, Núi Tha La cao 198m và núi thấp nhất cao 63m là Núi Chúa. Bốn ngọn núi này gắn liền với nhau tạo thành một dãy núi nhấp nhô kéo dài nằm chếch về hướng Bắc -Đông Bắc và Nam-Tây Nam.

Đặc biệt, dãy Núi Cậu có hình dáng như 2 yên ngựa nên người dân địa phương còn gọi là Yên ngựa 1 (Núi Cửa Ông và Núi Ông), Yên ngựa 2 là (Núi Tha La).

Vùng Núi Cậu có trữ lượng cao nên thảo mộc thiên nhiên trù phú và ở đây còn có các loại gỗ quý như: gõ, căm xe, giáng hương, bằng lăng và nhiều loại thảo mộc khác... nơi sinh sống của nhiều loài động vật như: nai, mễn, heo rừng...

Vào năm 1945, khi Pháp nổ súng đánh chiếm Sài Gòn thì trên địa bàn Dầu Tiếng lực lượng vũ trang Đệ Tam và Đệ Tứ sư đoàn và đơn vị vũ trang Hồng Tảo do Lý Hoa Vinh cầm đầu kéo quân về trú đóng tại thị trấn với gần 400 quân. Chúng đã cướp phá nhà máy, các làng công nhân cao su, cảnh hoảng loạn bao trùm cả thị trấn. Quân của Vinh đi đến đâu cướp giật đến đó, chúng vơ vét của dân làng rồi bắt dân làng vận chuyển lên “Núi Cậu” đào hầm cất giấu những thứ cướp được để ngày ngày phục vụ cho việc ăn uống no say của chúng.

Đứng trước tình thế hết sức phức tạp đó Ủy ban kháng chiến chủ trương bình tĩnh đấu tranh vạch mặt bọn cơ hội phản động giả danh cách mạng, nhằm hạn chế những tổn thất mà chúng đã gây ra, động viên nhân dân củng cố mọi mặt để chiến đấu khi giặc Pháp đánh chiếm quê hương.

Cuộc kháng chiến đã bắt đầu ngày 29-12-1945,

Pháp đã chiếm hầu hết các làng xã và thị trấn Dầu Tiếng, lúc bấy giờ lực lượng của Đệ Tam, Đệ Tứ sư đoàn bỏ Núi Cậu chạy về miền Trung Nam bộ rồi sang Campuchia, kết thúc vai trò của chúng trong những ngày đầu kháng chiến.

Trước sự tấn công ồ ạt của giặc, quân sốt ít, không có vũ khí, thiếu kinh nghiệm chiến đấu nên phải rút lui về Núi Cậu để bảo toàn lực lượng. Từ đó, Núi Cậu đã trở thành căn cứ hoạt động cách mạng. Núi Cậu thuộc xã Định Thành cùng phần đất kéo dài về phía tây sang vùng hữu ngạn sông Sài Gòn, đây là khu căn cứ của cách mạng. Nơi đây đượcgọi làĐịnh Thành căn cứ để phân biệt định Thành tạm chiếm lúc bấy giờ.

Tháng 5-1951, thực hiện chủ trương của Quân khu ủy Phân liên khu miền Đông, vùng cao su gồm 22 làng nhập vào huyện Dương Minh Châu tỉnh Tây Ninh, Huyện ủy Dương Minh Châu chỉ định cấp ủy, chi bộ thị trấn Dầu Tiếng gồm 5 đồng chí, trong đó đồng chí Trần Văn Lắc phụ trách khu vực ấp 4, Bàu Sình lên đóng quân trên Núi cậu.

Núi Cậu là căn cứ vững chắccho kháng chiến. Chính vì thế, mà địch luôn lùng sục, càn quét từ lùm cây, ngọn cỏ, từ thị trấn Dầu Tiếng đến chân Núi Cậu Định Thành căn cứ suốt 2 tháng trời. Kế đến, khi Trần Lệ Xuân em dâu Ngô Đình Diệm cho máy ủi, ủi cắt ngang vùng căn cứ, các đồng chí bám trụ căn cứ ở trên Núi Cậu không còn hạt gạo, phải hái măng le, lá rừng, bẫy thú làm thức ăn hàng ngày, cuộc sống hoang dã, đã biến đồng chí Tám Lắc có biệt danh là “Tám Núi”.

Năm 1961, lúc bấy giờ du kích hoạt động gần như không có vũ khí gì trong tay chỉ có Làng 22 đầu tiên có 1 tiểu đội là có dao, mã tấu làm các công việc an ninh trật tự và cũng là làng đầu tiên được nhận 3 cây mút mát. Từ đó, đội võ trang được gọi là đội du kích, Ban cán sự, thành lập 8 đội công tác địa điểm hoạt động tại Núi Cậu, mật danh là các “C” (về sau đổi thành các B): B21, B26, B28. B đầu tiên có 1 súng là B26, đồng chí Sáu Bi mang về.

Đến năm 1967, cuộc hành quân Junction City của Mỹ kết thúc, Núi Cậu biến thành thế mạnh của chúng, chúng đã chiếm và đặt thành một chốt giao cho tiểu đoàn thuộc Lữ đoàn 173 đóng giữ từ mùa xuân qua tới đầu mùa hè.

Qua trận Mậu Thân 1968, bằng mọi cách nối lại liên lạc tạo dựng lại cơ sở căn cứ. Huyện ủy, Huyện đội công an hình thành một cụm căn cứ nhưng hoạt động phân tán để tránh thiệt hại cả cụm. Căn cứ ít nhất phải ba vòng trái chuyển di dời lại từ Núi Cậu đến khu vực đầu lô 69. Rồi lại trở về Núi Cậu. Núi Cậu là địa hình, địa thế rất thuận lợi nên cách mạng quyết tâm trấn giữ làm căn cứ tiếp sức cho phát triển phong trào, nhằm góp phần vào chiến thắng.

Trong suốt thời gian kháng chiến, Hòa thượng Đạt Phẩm cũng tham gia hoạt động ở vùng Núi Cậu. Cũng chính ngọn Núi Cậu hiền hòa này đã từng bảo vệ che chắn cho hòa thượng và những đồng chí cách mạng bám trụ hoạt động. Có lẽ đây là một phần trong nhiều nguyên nhân khác về mặt tâm linh đã làm cho hòa thượng quyết tâm xây dựng ngôi chùa trên Núi Cậu này.

Đứng trên khu vực chùa Thái Sơn bạn có thể trông thấy bán đảo Tha La, Cù lao Xỉn, Cù lao Tráng, Cù lao Đầu Voi. Có thể nói đây là một quần thể thắng cảnh mà thiên nhiên đã ban tặng cho vùng cao một vùng rừng núi hoang sơ quyến rũ, đa dạng trên một thảm cỏ xanh mượt xen lẫn những loài hoa dại vươn mình trong nắng sớm.

Về hướng Nam - Tây Nam dưới chân núi, ta bắt gặp một thác nước đang ào ào tuôn chảy chen qua các tản đá rồi đổ xuống một trũng nước hình tròn có độ sâu khoảng 3m, có đường kính độ mươi mét trũng nước cố lắng đọng làm chựng sức mạnh tuôn trào của dòng suối và không ngừng những âm thanh xao động rì rào... dường như muốn tâm sự với du khách một điều gì đó... có lẽ vì thế hồ còn mang tên là hồ Than Thở.

Núi Cậu gắn với lòng hồ Dầu Tiếng là một danh thắng được kết hợp Sông - Nước - Núi - Đồi quả thật là phong cảnh hữu tình, một địa thế tiền thủy, hậu sơn đã tạo nên nét hiền hòa, êm ả của dòng nước lòng hồ trong mát, bên cạnh một bức bình phong hùng vĩ của rừng núi thiên nhiên như một vị thần che chở bảo hộ sự bình an cho mọi người.

Trèo lên núi ở độ cao khoảng 284,6m, ta thấy cảnh trời đất xung quanh hiện ra trước mắt, xa xa là thị trấn Dầu Tiếng sầm uất, đang hối hả nhộn nhịp. Đặc biệt, từ khi tách Dầu Tiếng được tái lập, huyện đã nhanh chóng ổn định đi vào chỉnh trang đô thị cho xứng đáng tầm vóc của một huyện có bề dày lịch sử chống kẻ thù mà Hồ Chủ tịch đã khen tặng trong thư chúc Tết năm 1966 của Người:

“…Mừng miền Nam rựcrỡ chiến công

Nhiều dầu Tiếng, Bàu bàng, PlâyMe, Đà Nẵng…”

Bảo tồn gìn giữ một di tích danh lam thắng cảnh như Núi Cậu Dầu Tiếng là việc làm của toàn dân và chính quyền đầu tưxây dựng bảo vệ, phát huy giá trị lịch sử, môi trường sinh thái với cảnh quan thiên nhiên. Núi Cậu - Lòng hồ Dầu Tiếng là di tích danh thắng đẹp hàng đầu của tỉnh Bình Dương. Một điểm đến hấp dẫn trong hành trình về nguồn, về với thiên nhiên!

T.T.N

TÀI LIỆU THAM KHẢO

- Lịch sử Đảngbộ huyện Dầu Tiếng.

- Lịch sử phong trào công nhân cao su Dầu Tiếng.

- Địa phương chí Bình Dương năm 1975.

- Sông Bé- Di tích lịch sử, danh lam thắng cảnh năm 1995.

- Khảo sát, điền dã thực tế.

THÂN THỊ NGUYỆT