ĐẠI NAM THỰC LỤC - TẬP 3
- 04/09/2023
Thực lục về thánh tổ nhân hoàng đế
Canh dần, năm Minh Mệnh thứ 11 [1830] (Thanh Đạo Quang năm thứ 10), mùa xuân, tháng giêng, ngày mồng 1, ban ân chiếu cho trong ngoài.
Chiếu rằng: “Trẫm nghĩ vương giả tỏ mừng, tất từ đầu xuân ra lệnh, hoàng trù ở giữa thường ban Phước lớn cho dân. Theo đạo trời cốt để nuôi người ; gia đức trạch cho cùng vui vẻ.
“Trẫm nay ơn nhờ trời giúp, kính giữ Phước nhà, khuya sớm cần cù, công việc săn sóc, đến nay đã được 11 năm rồi. Vẫn thường kính trời, thương dân. Thực là nhờ Thượng đế cho Phước, Liệt thánh ban ơn. Từ trong đến ngoài, đều vâng lệnh không trái, từ quan đến dân, cùng thuận hoà tin theo. Nghĩ đến Phước lành rộng lớn, càng thêm thân mật noi theo.
“Năm nay, tuổi Trẫm tứ tuần. Mừng được gần xa yên ổn ; việc nước thư rỗi ; kính nhờ Phước ấm tốt lành. Từ nhân vui vẻ. Nhân gặp tuổi vừa tân thọ, rộng rãi ban ơn ; may nhờ trời tổ rủ thương Phước lành càng đến. Rồi đây mười năm một tiết, ban mãi ơn to. Nay hơi dương đầm ấm, ánh sáng rỡ ràng. Vui vẻ thay gặp tiết ba xuân, hưởng Phước đầu tuổi thọ ; to lớn thật, sinh nuôi muôn vật, mở lòng nhân sánh với đạo trời.
“Vậy ban ơn mới cho được dồi dào. Có ân điển 14 điều như sau:
“1. Thuế thân các địa phương năm nay được giảm 5 phần mười.
“2. Tết Nguyên đán năm nay, cho yến và thưởng bạc lạng có thứ bậc.
“3. Miếu Lịch đại đế vương, Văn miếu, miếu Hội đồng cùng các thần kỳ trong tự điển ở các thành trấn, đều cho tế một đàn.
“4. Người già trên 100 tuổi cho 3 lạng bạc, 90 tuổi 2 lạng, 80 tuổi 1 lạng.
“5. Các quan kinh ngoại vì làm việc công sai lầm bị giáng hay cách lưu từ năm Minh Mệnh thứ 10 trở về trước, thì cho các nha kê danh sách tâu lên lượng cho khai phục.
“6. Quan viên vì làm việc công sai lầm bị phạt bổng từ năm Minh Mệnh thứ 10 trở về trước đều được tha.
“7. Những tạp phạm tử tội đã kết án từ năm Minh Mệnh thứ 10 trở về trước, tình có chỗ đáng thương thì do bộ Hình làm sách tâu lên, chước lượng cho giảm nhẹ.
“8. Các trạm đều thưởng tiền gạo 6 tháng, mỗi tháng 30 quan tiền, 20 phương gạo.
“9. Các địa phương có những người tài đức ưu tú, những người ẩn dật sơn lâm, do quan địa phương xét thực tâu lên, sẽ cho lục dụng.
“10. Các địa phương có hiếu tử, thuận tôn, nghĩa phu tiết phụ, quan địa phương xét hỏi kỹ tâu lên đợi nêu thưởng.
“11. Việc gốc của thiên hạ là nghề nông, các phủ châu huyện có người cày cấy trồng trọt chăm chỉ nghề gốc, quan địa phương phải thường khuyến khích để tỏ ý cổ lệ.
“12. Sở dưỡng tế ở các trấn thành có những người quan [đàn ông goá vợ], quả [đàn bà goá chồng], cô [trẻ con mồ côi], độc [người già không con cháu] cùng những người tàn tật không nơi nương tựa, thì hữu ty phải lưu tâm nuôi nấng, chớ để cho họ phải phiêu lưu.
“13. Những người phạm tội quân lưu ở các trấn thành, tra xét rõ đến phối sở 3 năm mà vẫn yên phận giữ phép mà tuổi đã quá 70, thì đều tha cho về quê.
“14. Những người phạm tội quân lưu nếu người phạm chính đã chết, thì vợ con đều tha về”.
Ôi ! tháng giêng là quẻ thái, giáng Phước cho chúng dân ; như mặt trời mới mọc, tiến thọ cho hoàng đế. Vậy rộng bá cáo, khiến đều nghe biết.
Xem trọn bộ tại đây
