VĂN HÓA TINH THẦN CỦA NGƯỜI MƯỜNG DI CƯ Ở BÌNH DƯƠNG
Hiện nay, Bình Dương là tỉnh có 24 tộc người thiểu số sinh sống, trong đó có người Mường – một tộc người vốn có địa bàn cư trú truyền thống ở miền núi phía Bắc và Bắc Trung Bộ Việt Nam. Trong quá trình sinh sống ở Bình Dương, theo thời gian, người Mường đã có sự thay đổi các đặc điểm kinh tế, văn hóa, xã hội, đặc biệt là văn hóa tinh thần của họ. Chính vì vậy, trong bài viết này chúng tôi sử dụng kỹ thuật điền dã và phỏng vấn sâu để phân tích văn hóa tinh thần và những biến đổi của nó trong đời sống của người Mường ở Bình Dương.
VÙNG ĐẤT BÌNH DƯƠNG BUỔI ĐẦU KHAI PHÁ TỪ THẾ KỶ XVII ĐẾN CUỐI THẾ KỶ XIX
ĐẶT VẤN ĐỀ Bình Dương xưa là tổng Bình An, một trong những địa bàn định cư đầu tiên của người Việt trên chặng đường tiến xuống Phương Nam. Trãi qua quá trình lịch sử, vùng đất này ngày càng được khai phá, mở rộng, thiết lập thôn xóm và từng bước định hình trên bản đồ Nam Kỳ lục tỉnh nói riêng, cũng như Đại Nam nói chung.
Dẫn nhập Nam Kỳ địa phận là tờ báo Công giáo xuất hiện đầu tiên ở Việt Nam trong bối cảnh thuộc địa, do Giám mục người Pháp Lucien-Emile Mossard (1851 - 1920), gọi tên Việt là Đức Cha Mão, phụ trách Giáo phận Tây Đàng Trong chủ trương, tồn tại suốt từ cuối năm 1908 đến đầu năm 1945 dưới hình thức tuần báo ấn hành vào ngày thứ Năm. Trong bốn chủ đề mà tờ báo quản trị công khai, vùng đất Thủ Dầu Một được Nam Kỳ địa phận hy hữu đề cập thuộc về chủ đề thứ ba, với tuyên ngôn rằng “… ta hãy đồng tâm hiệp lực mà giúp nhau, cho mọi nơi mọi xứ đều an cư lạc nghiệp…[bởi vì] về nghề nghiệp làm ăn thì ta sánh cùng người nước khác không đặng…”.
Thủ Dầu Một cuối thế kỷ XIX qua ghi chép của bác sĩ J. C. Baurac
Baurac là bác sĩ y khoa hạng nhất chuyên môn sâu về bệnh lao, một trong những nan y tứ chứng đương thời. Ông đã có gần 10 năm lênh đênh trên thuyền ca nô đi khảo sát dịch tể khắp các địa phương miền Tây Nam Kỳ. Về chuyên môn dịch tể, Baurac được cả đồng nghiệp và chính quyền thực dân đánh giá cao nhưng ông còn nổi tiếng về các tác phẩm du ký của mình, tiêu biểu là công trình 2 tập La Cochinchine et ses habitants (Đất và người Nam Kỳ)
Lái Thiêu với vị trí là một xã, một thị trấn, rồi một phường chỉ mới có từ sau năm 1975. Địa bàn của phường Lái Thiêu hiện nay là đất cũ thuộc các làng, xã Tân Thới, Phú Long và một phần của Bình Nhâm. Trong đó thôn Tân Thới và Phú Long là trung tâm của phường Lái Thiêu thuộc thành phố Thuận An, tỉnh Bình Dương hiện nay.
BÀ TRÀ, TÊN NGƯỜI THÀNH TÊN MÔN VÕ, TÊN VÙNG ĐẤT…
Đầu năm 1802, Trần Quang Diệu hạ được thành Quy Nhơn. Tướng Võ Tánh của chúa Nguyễn Phúc Ánh tự vẫn để xin tha mạng cho lính tráng. Trần Quang Diệu đồng ý, nhưng sau đó đã phải bỏ thành Quy Nhơn, cùng Vũ Văn Dũng mang quân cứu viện ra Nghệ An đang bị quân nhà Nguyễn tấn công và sau đó cả hai đã bị quân nhà Nguyễn bắt sống
DẤU ẤN TRONG CÔNG TÁC DÂN VẬN CỦA NGUYỄN VĂN TIẾT THEO PHONG CÁCH DÂN VẬN CỦA HỒ CHÍ MINH
Hội thảo khoa học Nguyễn Văn Tiết Bí thư Tỉnh ủy Thủ Dầu Một (12/2019) Tóm tắt Vận động quần chúng là công việc hệ trọng, liên quan mật thiết đến thành bại của sự nghiệp cách mạng dưới sự lãnh đạo của Đảng. Thấm nhuần tư tưởng của lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc - Hồ Chí Minh về công tác dân vận, đồng chí Nguyễn Văn Tiết đã nổi lên là người cộng sản chân chính, người học trò xuất sắc của Bác Hồ với nghệ thuật xâm nhập và vận động quần chúng ở trình độ cao. Đồng chí đã thành công trong cuộc vận động các ngành, các giới, dân tộc, tôn giáo,.. cùng với toàn dân địa phương có những đóng góp đáng kể trong cuộc kháng chiến của quân dân Thủ Dầu Một chống thực dân Pháp xâm lược.
CHUYỆN NGƯỜI CON GÁI CỦA LÀNG VÕ TÂN KHÁNH BÀ TRÀ (BÌNH DƯƠNG) TỪNG ĐẢ HỔ TẠI CHỢ BẾN THÀNH
Vào những năm cuối thế kỷ 19, đầu thế kỷ 20, ông Ất và ông Giá của vùng đất Thủ Dầu Một (nay là tỉnh Bình Dương) từng nổi tiếng với bao phen đánh cọp ở vùng rừng rậm Đông Nam kỳ, với danh hiệu “Cọp Bàu Lòng, Võ Tòng Tân Khánh”. Ông Ất cùng với người em trai là ông Ba Giá vốn là hai bậc giỏi võ của làng võ Tân Khánh Bà Trà (nay là phường Tân Phước Khánh, thị xã Tân Uyên và phường Bình Chuẩn, thị xã Thuận An thuộc tỉnh Bình Dương).
